Miejsce pamięci

Szczuczyn

    Na prośbę wielu osób, zainteresowanych historią i aktualnym życiem Szczuczyna, przypominam wydarzenie sprzed lat w rozszerzonym kontekście. Jest nim m.in. zlikwidowane miejsce pamięci przy ul. Łomżyńskiej 13 (u pp. Brajczewskich). Z rozmów z czytelnikami wynika, że razem z wejściem w głębokie warstwy stagnacji lub upadku rozwojowego Szczuczyna, zanika pamięć o tym mieście i jego okolicach. Za taki stan rzeczy nie są odpowiedzialne lokalne władze, a tym bardziej aktualne, tylko los tysięcy takich miejscowości jak Szczuczyn, którym niepisany był dalszy rozwój.

    Autor wciąż podejmuje próbę reaktywowania chociażby chlubnej przeszłości Szczuczyna. Przy każdej okoliczności wiąże jego teraźniejszość z historią. Stara się przedstawiać fakty pod względem poglądowym, dające możliwości interpretowania i przyswajania wiedzy o charakterze informacyjnym, a nie politycznym. Miejmy nadzieję, że Szczuczyn może doczekać się ponownego renesansu. (?)

    Wydarzenia, które w dużym skrócie opiszę, nie zatarły polityczne zmiany. Trwają jako żywe, w kręgach wielu rodzin i tworzą niezapomniane związki z mieszkańcami na tle zaistniałych faktów.

    Staraniem dyrektora Zasadniczej Szkoły Zawodowej w Szczuczynie Jana Jakończuka, w szkole, dokonano wiele pozytywnych przemian. Jednym z nich był remont kapitalny budynku teorii nauczania przy ul. Kilińskiego 31, łącznie z jego wzmocnieniem i elewacją, wykonanym w 1978 roku (liczba ludności miasta wynosiła 3439). Remont poprzedzał zbliżającą się uroczystość, do której zmierzała szkoła.

    W dniu 13.10.1979 roku, w 35 rocznicę powołania MO i SB, szkoła otrzymała imię plut. Józefa Kropiwnickiego. Otwarto izbę pamięci narodowej poświęconą działalności patrona. Na ręce dyr. Jana Jakończuka wręczono sztandar dla szkoły, ufundowany przez KW Milicji Obywatelskiej w Łomży. W wydarzeniu szkoły uczestniczyli: przewodniczący Wojewódzkiej Komisji Kontroli Partyjnej – Jan Dzienisiuk, komendant wojewódzki MO -płk Stefan Sokołowski, przewodniczący WRZZ -Michał Adamcewicz (były dyr. tej szkoły), wicewojewoda Kazimierz Cłapka, prezes WK ZSL -Józef Surowiec. Pełnych wzruszeń podziękowań za pamięć po mężu i ojcu dostarczyła jego była żona p. Kropiwnicka, której towarzyszył syn (zamieszkali w Ełku). W uroczystości udział wzięli zaproszeni goście z miejscowych zakładów pracy, kadra pedagogiczna i młodzież szkolna. Zasłużeni pedagodzy otrzymali odznaczenia resortowe i państwowe.

    Plut. Józef Kropiwnicki, po wyzwoleniu, był komendantem Posterunku MO w Szczuczynie. Zginął podczas pełnionej służby, w czasach utrwalania władzy ludowej. Tablica pamiątkowa odsłonięta na budynku byłego posterunku MO przy ul. Łomżyńskiej 13, przedstawiała 13 osób, które w większości zginęły w młodym wieku (21 – 42 lat) w różnych okolicznościach i miejscach. Podjęli oni służbę w MO po powrocie z wojska. Na symboliczne miejsce pamięci wybrano ścianę wspomnianego budynku.

    Miejsce upamiętnienia śmierci składało się z wyposażenia dwupoziomowego. Na ścianie: tablica z nazwiskami i latami życia, symbole walki- dwa karabiny, hełm. Natomiast na warstwie gruntu były: postrzępiona podstawa znicza, z 10 kulami w tle, na chropowatej powierzchni. Zestaw miał symbolizować czas niepokoju, chwile męki, a jednocześnie światło życia. Teren o pow. 10 m² zamykało niskie, ozdobne, metalowe ogrodzenie o wzorach symbolizujących motywy połączonej zbroi i pojednania oraz krzewy róż i tuje. Co roku, w miejscu pamięci, młodzież szkolna i funkcjonariusze MO obejmowali wartę honorową.

    Niestety, nie posiadam dokumentacji fotograficznej ani opisowej z roku ok.1989, z chwili demontażu miejsca pamięci. Ze słów osób zainteresowanych wynika, że wszelkie detale i zespoły stanowiące, symboliczny czynnik szacunku do sprawy, ludzi, miejsca i czasu, były „wleczone” (wyrażenie rozmówcy) ciągnikiem w miejsce dla niego nieznane.

Słowo o szkole (skrót)

    Szkołę Zawodową w Szczuczynie, od początku jej powstania, wspierał burmistrz miasta Bolesław Goliczewski, który widział w niej źródło rozwoju regionu i kraju. Szkoła chcąc utrzymać swoją stałą wartość, przechodziła ciągłą metamorfozę. Elastycznie dostosowywała się do potrzeb społecznych przez zmianę kierunków szkolenia w celu łatwego zatrudniania jej absolwentów. Na drodze rozwoju, zapisywała się złotymi zgłoskami w kartach swojego dorobku. Realizowała się w sposób dynamiczny, mimo chwilowych trudności w 1954 roku. Podczas przynależności do CUSZ w Białymstoku (Centralny Urząd Szkolenia Zawodowego), potem KOSB (Kuratorium Okręgu Szkolnego Białostockiego), następnie KO i W (Kuratorium Oświaty i Wychowania w Łomży), szczuczyńska szkoła błyszczała wśród szkół tego typu. Przez długie lata była szkołą wiodącą. Jej uczniowie zdecydowanie wygrywali różne wojewódzkie konkursy. Szkolne opracowania znalazły się w Międzynarodowym Katalogu Pomocy Naukowych. Ostatnio ukazała się zapowiedź Akademii Sztuk Pięknych w Katowicach, o przygotowywaniu do wydania książkowego, dzieł współczesnej sztuki użytkowej, wykonanych w tej szkole. Zarówno młodzież męska jak i żeńska w sposób bezproblemowy poddawała się procesom kształcenia pod względem przyjmowanej wiedzy, zachowania i odpowiedzialności za swoją przyszłość. Te cenne walory naszej młodzieży, były znane w całym kraju. Co roku tzw. „kupcy”, czyli przedstawiciele wydziałów zatrudnienia, poważnych zakładów pracy z całej Polski (fabryki, huty, stocznie) przyjeżdżali ubiegać się o zdobycie jak największej liczby absolwentów szkoły szczuczyńskiej. Zachęcali uczniów ostatnich klas, do podjęcia pracy w ich zakładach, przez wcześniejsze podpisywanie z nimi umów o pracę. Byli zadowoleni, jeżeli udało im się pozyskać, chociaż kilku absolwentów. W pewnym okresie lat opracowywałem losy absolwentów szkoły. Jest to jednak materiał na odrębny temat.

    W swojej historii, szkoła zmieniała siedzibę, nazwę, przemieszczała całymi klasami młodzież, zmieniała strukturę i formę. Jednak generalnie długo pozostawała przy tej samej kadrze, właściwych celach kształcenia, tworząc typowy ośrodek dydaktyczno-wychowawczy.

    Dziesięć miesięcy po wręczeniu sztandaru, z dniem 01.09.1980 roku powołano, tzw. zakład szkolny pod nazwą Zespół Szkół Zawodowych w Szczuczynie, w którego skład (jako pierwsze) weszło Liceum Zawodowe. Po zmianie profilu i nazwy szkoły, ZSZ posiadał: Liceum Zawodowe o specjalności mechanik kierowca pojazdów drogowych i Zasadniczą Szkołę Zawodową o czterech renomowanych specjalnościach: ślusarz mechanik, mechanik pojazdów samochodowych, ślusarz spawacz i tokarz.

    Od 01.09.1988 roku w skład ZSZ weszło Technikum Mechaniczne, w zawodzie technik mechanik o specjalności -naprawa i eksploatacja pojazdów samochodowych, na podbudowie szkoły podstawowej.

    Od 01.09.1990 r. Zespół Szkół Zawodowych opuścił budynek przy ul. Kilińskiego 31. Przeniósł się do przestrzennych pomieszczeń rozbudowanego budynku, w formie zbliżonej do klasycystycznej, przy ul. Szczuki 1 (Główny budynek pochodzi z roku 1854). Sześć lat potem, z dniem 01.09.1996 roku przestał istnieć internat szkolny przy ul. Kilińskiego 28 i 40.

    Od 01.09.1991 roku w skład ZSZ weszło Technikum Mechaniczne o specjalności budowa maszyn, na podbudowie ZSZ.

    Od 01.09.1997 roku w skład ZSZ weszło Liceum Ogólnokształcące w Szczuczynie, na podbudowie szkoły podstawowej, a szkoła zmieniła nazwę własną na Zespół Szkół w Szczuczynie.

    Uchwałą z dnia 23.01. 2009 roku Rada Powiatu Grajewskiego nadała Zespołowi Szkół w Szczuczynie imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. Zmiana patrona szkoły wygasza uchwałę z 1979 roku o nadaniu szkole imienia plut. Józefa Kropiwnickiego. Uzasadnieniem zmiany imienia może być fakt, że w budynku przy ul. Szczuki 1 do 1939 roku mieściła się: VII klasowa Publiczna Szkoła Powszechna im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Szczuczynie. Uroczystość nadania imienia, planowana jest na 04.06.2009 r.

    Aktualnie w skład Zespołu Szkół w Szczuczynie wchodzą szkoły (układ orientacyjny):

• Technikum, po gimnazjum, nauka trwa 4 lata,
• Technikum, po Zasadniczej Szkole Zawodowej, nauka trwa 2 lata,
• Liceum Ogólnokształcące, po gimnazjum, nauka trwa 4 lata,
• Zasadnicza Szkoła Zawodowa, po gimnazjum, nauka trwa 3 lata.

    Od roku 1947 do dziś historię i autorytet P.Ś.S.Z potem ZSZ w końcu ZS w Szczuczynie tworzyli jej uczniowie oraz wielu utalentowanych nauczycieli, specjalistów wysokiej klasy różnych dziedzin, pod kierownictwem jedenastu kolejnych dyrektorów i trzynastu kierowników.

    W roku 2007 minęła 60 rocznica powstania szkoły. (Liczba ludności miasta: 3 578 na dzień 16.02.2009r.)

Tekst i foto: Stanisław Orłowski

 © 2013 Copyright by Stanisław Orłowski – Szczuczyn

Prawa autorskie do niniejszego opracowania są zastrzeżone. Wszelkie kopiowanie, czy wykorzystywanie wymaga zgody autora.

powrót